Ekonomide 'Gümrük Gündemi'

Müsiad Erzurum Şube Başkanlığınca gümrüklerle ilgili bir rapor hazırlanarak kamuoyuna duyuruldu.
Türkiye’nin sınır kapıları ve gümrük işlemleri ile ilgili rapor hazırladıklarını belirten Müsiad Erzurum Şube Başkanı Mustafa Güvenli, fayda mülahaza edilen hususların raporda belirtildiğini kaydetti.
Dünya haritasına bakıldığında Türkiye topraklarının kıtalar arasında adeta bir köprü gibi durduğunu ifade eden Güvenli, “Türkiye’nin coğrafi konumunu en güzel şekilde ifade eden bu cümle, yıllardır tekrarlanan bir gerçektir. Gerçekten Türkiye kıtalar arasında bir köprü konumundadır. Fakat köprü görevini layıkı ile yerine getirebilmekte midir.? Bir köprüden beklenen üzerinden emniyetle geçiliyor olması, giriş ve çıkışlarının hızlı bir şekilde yapılıyor olması gerçeğidir. Ülkemiz AK Parti döneminde, son yıllarda yaptığı atılımlarla ticari konumunu, güvenilirliliğini tüm dünyaya ispatlamış oldu. Ancak özellikle doğu sınır kapılarındaki çeşitli sıkıntılar nedeni ile, ticari gelişmemiz sınır illerimize arzu edilen seviyede yansımamaktadır. Türkiye’nin doğusunda 8 adet sınır kapısı bulunmaktadır. Bu kapıların 4 tanesi İran’a,2 tanesi Gürcistan a, 1 tanesi Ermenistan a ve 1 tanesi de Nahcivan a açılmaktadır. Bu kapılardan ticari giriş çıkışların yapıldığı en önemli kapı İran çıkış kapısı olan Ağrı-Doğubayazıt-Gürbudak sınır kapısıdır.” dedi.
İRANLA TİCARET HACMİ

Türkiye’nin doğu komşusu İran’ın dış ticaret hacminin 117.3 milyar dolar olduğunu ifade eden Güvenli, “Bu rakamın 52.1 milyar doları ithalat (petrol,doğalgaz vs.), 65.2 milyar doları ise ihracat kalemidir (2009 yılı verileri). İran’ın dış ticaret hacminin yüzde 65’i Avrupa iledir. İran’ın Avrupa ülkeleri olan ticari ulaşımını son yıllarda Dubai üzerinden yaptığı bir gerçektir. Bu ise Dubai yi dünyanın sayılı ticari merkezlerinden biri haline getirmiştir. İran dış ticaret hacminin sadece 4 de 1 inin ülkemiz toprakları üzerinden karayolu ile taşınması halinde, (yaklaşık 15 Milyar Dolar), sınır illerimize ve güzergahtaki illerimize yapacağı katma değerin çok büyük olacağı şüphesizdir.” diye konuştu.
SINIR KAPILARININ İŞLEVİ

Ülkemizin doğusunda bulunan ülkelerden İran, Afganistan, Pakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Azerbeycan, Ermenistan gibi sadece 1 ülkenin (İran) Türkiye karayollarını kullanarak sağladığı katma değer dikkate alındığında bu ülkelerin tamamının ülkemiz karayollarını kullandığında taşınacak mal miktarının kısa vadede 100 milyar dolar civarında hesaplandığını söyleyen Güvenli, “Burada başlıca sorun şudur; Ülkemiz doğusundaki bu ülkelerin bizim sınır kapılarımızdan geçerek Avrupa ya ulaşmaları nasıl cazip hale getirilir.? Bu güzergahın ve sınır kapılarının öyle bir hale getirilmeleri gerekir ki, söz konusu ülkeler başka alternatif yollar aramasınlar. Kısaca değindiğimiz sebeplerden dolayı, dış ticaret yolları için, ülkemizin tercih edilmesini geçerli kılacak önlemleri almamız ve diğer rakip yollardan daha cazip hale gelmemiz için atılması gereken adımların başında sınır kapılarının iyileştirilmesi gerekmektedir. Bu gün bu sınır kapılarının en işlevsel olanı ve ticari geçişlerin yapıldığı kapı Ağrı-Doğubayezid-Gürbulak sınır kapısıdır.” dedi.
GÜMRÜK BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ İHTİYACI

Doğu’da Gümrük Bölge Müdürlüklerinin kurulması gerektiğinin altını çizen Güvenli, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Doğu sınırımızda bulunan 7 gümrük kapısının koordineli olarak çalışabilmesi için oluşturulan Gümrük Bölge Müdürlüklerinden birinin Erzurum a, birinin Van a ve bir diğerinin de Rize ye kurulması Coğrafi gereklilik açısından uygun görülmektedir. Çünkü Sarp için Rize, Kapıköy ve Esendere için Van, ve diğer 4 kapı için Erzurum a olan uzaklık ve ulaşım imkanları ile güvenlik durumları, diğer iller için olan şartlardan daha elverişlidir. Çıldır – Aktaş Sınır Kapısı:
Gürcistan’a bağlantımızı sağlayan sınır kapılarından Hopa sınır kapısı bügün modern şartlarda hizmet vermektedir. Ayrıca, Posof – Türközü sınır Kapısının 5 peronlu modern bir sınır kapısı haline getirilmesi gerekmektedir. Gürcistan, Kafkaslar ve Orta Asya daki diğer Kardeş Türk Cumhuriyetleri dikkate alındığında, trafiğin daha rahat ve coğrafi şarların en elverişli olduğu güzergah ise, Kars – Çıldır - Tiflis hattıdır.Bu güzergah karayolu taşımacılığı açısından, hem yolun kısalığı ve hemde coğrafi olarak düzgünlük açısından en elverişli konumdadır. Bu güzergah dikkate alındığında, iki ülkenin sınır girişi olarak, Çıldır – Aktaş Sınır kapısının faaliyete geçirilmesi durumunda, ticaret hacmi oldukça artacaktır. Bu durum dikkate alındığında 5 peronlu Aktaş sınır kapısının faaliyete geçirilmesi, Asya kıtası ile olan dış ticaretimiz de gözle görünür ilerleme sağlayacaktır.”
SINIR TİCARETİ

Sınır illerinde uygulanan sınır ticaretinin işleyişinin daha hızlı ve daha verimli olması için çalışmalar başlatılması gerektiğini savunan Güvenli, “Çünkü sınır illerimize komşu olan ülkelerin vilayetleri bizim illerimizden daha az gelişmiş durumdadırlar. Bu bizi daha avantajlı duruma getirmektedir. Şöyle ki, gelişmiş teknoloji ürünlerinin o ülkelere satılması bizim açımızdan daha karlıdır. Çünkü o ülkeler genelde Teknolojik ürünlere ihtiyaç duymaktadırlar. Bütçelerinin önemli bir kısmı bu tür ürünler için harcanmaktadır. Sınır Ticareti kapsamında bu ürünler ucuz olarak o ülkelere gönderilirse bundan tamamen karlı çıkacak olan bizim ülkemiz olacaktır. Sınır ticareti kapsamında çıkış yapılan malların tamamına cins ayrımı yapılmadan sıfır gümrük uygulanmalıdır. Bu malların yakın ülkelere gümrüksüz ihracatı, ülkemiz ekonomisi katkısı tahminlerin bile ötesinde olacağı açıktır.” dedi.
Doğubayazıt Gümrük Baş Müdürlüğü yetkililerinin ifadelerine göre Gürbulak sınır kapısında bir ayda imha edilen çay miktarının yaklaşık 150 ton olduğunu söyleyen Mustafa Güvenli, “Gümrük kapılarımızda ülkemize yasal olmayan yollarda giren -bu örnekte olduğu gibi- tonlarca gıda, giyim, züccaciye vb. gibi emtia bulunmaktadır. Bu emtia ilgili yönetmelik gereği imha edilmektedir. İlgili yasa ve yönetmeliklerde gerekli değişiklikler yapılarak bu emtianın, ülkemizdeki yoksul kesimlere ve hatta şu anda Başbakanımızın ve hükümetimizin ısrarla üzerine durduğu ‘Somali’ye yardım’ kapsamında, Somali vb. gibi yoksul ülkelere gönderilmesi sağlanmalıdır.” diye konuştu.
Gümrük kapılarında öğrencilere has olmak üzere giriş – çıkışlarda kolaylık sağlanması durumunda Erzurum Atatürk Üniversitesine çevre ülkelerden 15 bin civarında öğrencinin gelmesinin beklendiğini kaydeden Güvenli, “Bunun şehrimiz ve bölge ekonomisine katkısı da yine bahsi diğer bir konudur. Bunun içinde gerekli yasal düzenlemeler ve resmi görüşmeler yapılması, kanaatimizce, acil gerekmektedir. “ şeklinde konuştu.