Eğitime bütçeden ayrılan payların ortalama yüzde 65’inin personel harcamalarına ayrılması, eğitimin finansmanını öğrencilerin, dolayısıyla velilerin omuzlarına yıkıyor.
Milyonlarca öğrenci dün ders başı yaparken, velilerin de zorlu süreci başladı. Sözde ‘parasız’ olan eğitimin yükü, bu yıl da velinin sırtında olacak. Velinin okula ödediği para kayıtla başlıyor, eğitim yılı bitene kadar devam ediyor. En az 100 TL kayıt parası veren veliler, ardından etüt, teknoloji, küçük bakım, hizmetli, memur maaşları derken yılda ortalama 2 bin TL’yi okula veriyor. Bazı veliler ise, istenen paraları ödeyemediği için okulun temizlik ve bakım onarım gibi işlerine yardımcı oluyor.
Devletin eğitim harcaması az
Eğitim kademelerine göre öğrenci başına yapılan harcamalarda Türkiye, OECD ülkeleri arasında en son sırada yer alıyor. OECD rakamlarına göre, Türkiye’de devletin öğrenci başına yaptığı yıllık eğitim harcaması miktarı ilköğretimde 1130 ABD doları, ortaöğretimde 1834 ABD doları, yükseköğretimde 4 bin 648 ABD doları.
İlköğretimden yükseköğretime kadar yıl bazında öğrencilere yapılan ortalama kamusal harcamada Türkiye 35 OECD üyesi ülke arasında en alt sırada yer alıyor. Söz konusu harcama Almanya’da 7925, Slovenya’da 7869, Portekiz’de 6624, Çek Cumhuriyeti’nde 5174 iken, Türkiye’de 1614 dolar. OECD üyesi ülkelerin ortalaması ise 7840 dolar.
Eğitim-Sen’in hazırladığı “2009-2010 Eğitim Öğretim Yılı Başında Eğitimin Durumu” başlıklı raporda, eğitimin maliyetinin giderek öğrenci ve velilerin sırtına yüklendiği, Türkiye’de eğitime ayrılan payın ekonomik açıdan Türkiye’nin çok gerisinde kalan Barbaros Adaları, Fildişi Sahilleri, Vanuatu gibi ülkelerin dahi gerisinde kaldığı belirtiliyor.
İşte velinin zorlu süreci
- 100 TL’den başlayan bağış. Bu paralarla okulda görev yapan temizlik çalışanlarının maaşları ödeniyor.
- Etüt ücreti: 400 - 600 TL.
- Kıyafet, kırtasiye (pek çok okul kendisi satıyor): 250 TL
- Beslenme: Kantin için verilen harçlıklar aylık 40-80 lira.
- Teknoloji parası: Projeksiyon, bilgisayar almak veya parçalarını yenilemek için bir sınıftan alınan para 4 bin lira civarında. Bu rakam öğrenci sayısına göre bölünüyor.
- Öğrenci servisi: Mesafeye göre ücret değişmekle birlikte ortalama 150 TL.
- Spor malzemeleri parası: İlköğretim 1. kademe için yılda 5, 2. kademe için 10 TL.
- Katkı payı: Yeni kayıt sırasında 100 TL civarında bir para okulun küçük bakım ve onarımı için alınıyor.
- Sosyal sanatsal etkinlikler gideri: Gezi veya tiyatro gibi etkinliklerin bilet ücretleri.
- Öğrenci pasosu: Ortalama 5 TL.
Veliler cam sildi, öğretmenler yardım etti
Sivas’ta yaz tatilinin ardından tadilata alınan ve yenileme çalışmaları yapılan Kanuni İlköğretim Okulu’nun temizliği 2009-2010 eğitim-öğretim yılının ilk gününe yetişmeyince, halk seferber oldu. Öğrenci velileri ellerinde paspas ve bezlerle okulun içini temizlerken, öğrenciler okul bahçesinde bekletildi.
Öte yandan Milli Eğitim Bakanı Nimet Çubukçu’nun bir soru önergesine verdiği yanıta göre geçen yıl okulların temizlikçi ihtiyacını gidermek için velilerin cebinden 75 milyon TL çıktı.