Ener Strateji Merkezi Koordinasyon Kurulu, Vahdet Nafiz Aksu başkanlığında yaptığı toplantıda, şu anda hükümet gündeminde bulunan “Bazı ilçelerin il yapılmasına ilişkin” konusunu ele aldı. Kurul, “Oltu ve Hınıs İlçelerinin” il statüsüne kavuşturulmasının “Erzurum ve bu ilçeler için” yararlı olup olmayacağının tartışmaya açılması kararını aldı.
ENER Strateji Merkezi Sözcüsü Davut Sarı, Kamu hizmetlerinin ülke seviyesinde daha verimli ve etkili bir şekilde yürütülebilmesi için mülki yapılanmanın günün ihtiyaç ve şartlarına göre yeniden düzenlenmesi, Türk idari sisteminin zaman zaman başvurduğu bir usul olduğunu belirterek, “Ekonomik, sosyal ve kültürel bakımdan hızlı değişim ve dönüşümlerin yaşandığı ülkemizde, vatandaşlarımıza sunulacak olan hizmetlerde gerekli sürat ve etkinliğin sağlanması için "İl olma kıstaslarını taşıyan" ilçelerin il yapılması, objektif kriterlere uyulması koşuluyla yararlı olabilecek idari bir düzenlemedir. Anayasamızda; "Türkiye, merkezi idare kuruluşu bakımından, coğrafya durumuna, ekonomik şartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre, illere; iller de diğer kademeli bölümlere ayrılır" hükmü yer almaktadır.
Bu hükmün işlerliğini sağlayan 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’nun birinci ve ikinci maddelerinde de mülki idare bölümlerinin kuruşlarına dair usul ve esaslar düzenlenmiştir.
Sosyal ve idari ihtiyaçların gerekli kılması durumunda, anayasa ve yasa koyucu yeni idari düzenlemelere cevaz vermektedir.
Hangi ilçelerin il olacağına karar verilirken sosyal ve idari kıstaslar temel alınmakla birlikte, bu tür kararlar esasen siyasidir. Siyasi irade, bugüne kadar verdiği bu tür kararlarda genellikle objektif davranmış, yeni illerdeki ekonomik ve sosyal gelişme daha hızlı seyretmiştir” dedi.
Muhtelif tarihlerde birçok ilçenin il haline getirildiğini anlatan Sarı. “67 plaka numaralı Zonguldak’tan sonra sırasıyla Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale, Batman, Şırnak, Bartın, Ardahan, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye, Düzce, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye ve Düzce(81) il olmuşlardır. Bu yeni illerdeki yeni yapılanmanın, şehirler için genellikle yararlı olduğu gözlenmiştir. Daha önce bağlı bulundukları illerin ise, il olan ilçenin ayrılmasından ötürü büyüme ve gelişme bakımından bir zarar görmediği; aksine daha kolay idare edilir olduğu ve kalkınma ivmesini artırdığı gözlenmiştir. ENER Koordinasyon Kurulu, bu gerekçeler ışığında, OLTU ve HINIS ilçelerimizin İl olma durumlarının kamuoyunda tartışılmasını önermektedir. Konunun tartışmaya açılması, sadece Koordinasyon Kurulu’nun görüşüdür, değerli meclis üyelerimizin tamamını bağlamamaktadır” diye konuştu
TARTIŞMANIN ZAMANLAMA GEREKÇESİ
Sarı, açıklamasında şu ifadelere yer verdi; “Bilindiği gibi Hükümet’in, son dönemde terör merkezli sokak eylemlerinin en çok yaşandığı Yüksekova ve Cizre’yi il yapmaya yönelik hazırlık içinde bulunduğuna ilişkin açıklamalar yapılmış bulunmaktadır.
Bu amaçla, İçişleri Bakanlığı’ndaki yasal hazırlıklar son aşamasına gelmiştir. Bakanlığın, Başbakanımız Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN’ın talimatını beklediği, bu talimat sonrasında ilgili düzenlemeleri Bakanlar Kurulu’nda görüşülmek üzere Başbakanlık’a göndereceğine ilişkin basında haberler yer almıştır. Konu, Milli Güvenlik Kurulu toplantılarında da ele alınmış, Genelkurmay Başkanlığı’nın da olumlu görüş bildirdiği ifade edilmiştir.
Öyle anlaşılıyor ki, bu ilçelerle beraber diğer bazı ilçeler de “İL PAKETİNE” eklenecektir.
Oltu ve Hınıs İlçelerimizin İl Yapılması yolunda yıllardır bazı niyet ve talepler dillendirilmiştir.
Eğer, Erzurum kamuoyu bu yönde bir eğilime sahipse, yukarıda açıklanan fiili fırsat nedeniyle zamanlama çok uygundur.
Eğer bu iki ilçemizin “il statüsüne yükseltilmesi” yolunda bir görüş birliği sağlanırsa, gereken yasal çalışmalar için, ilçelerimizin bu pakete dâhil edilmesi yolunda hazırlıklara derhal başlanmalı, konu Erzurum’a gelecek olan Sayın Başbakanımız’a süratle iletilmelidir.”
OLTU VE HINIS
“Söz konusu iki ilçemiz de İller İdaresi Kanunu’ndaki ölçütlere göre il olmayı hak etmektedir. “Ekonomi”, “nüfus”, “coğrafi konum” itibarıyla ilçelerimiz şu an il konumundaki birçok yerleşim merkezinden daha büyüktür.
Ayrıca, Erzurum yüzölçümü bakımından Türkiye’nin en büyük illerindendir.
İdari tecrübe göstermiştir ki;
Şehirler, coğrafya bakımından çok geniş bir sahaya yerleşmiş ise hizmet aksamaktadır.
Bu ilçeler şehir merkezinden oldukça uzaktır. Uzaklık; hizmetin hızını, kalitesini ve hizmetten memnuniyeti azaltmaktadır.
Hizmetler yerinde üretilmeli, yerinde halka arz edilmelidir. İdari yapılanmanın genişliği bu durumu engellemektedir.
Halkın hizmet öncelikleri, ihtiyaçları ve memnuniyetleri yerinde tespit edilmeli, hizmet programları buna göre hazırlanmalıdır. Yerinden hizmet prensibi, yeterli büyüklükteki idari yapılanmada daha etkin uygulama alanı bulabilir.
Söz konusu bu iki ilçemiz coğrafi açıdan çevresine hâkimdir. İki ilçemiz de merkezi konumdadır.
İki ilçemizde de Meslek Yüksekokulu bulunmaktadır.
Bu iki ilçemizin, Avrupa Şehir Şartı’nda yer alan esaslara göre de “İl” olması gerekmektedir.”
“Hınıs ve Oltu’nun il olma durumu tartışılırken, temel alınması gereken kıstas kuşkusuz “Kamu yararı” ve “Halk Memnuniyeti”dir.
Erzurum kamuoyu ve bu iki ilçemizde yaşayan ahalinin eğilimi nedir?
Erzurum ve ilçelerimizde bu konuda yeterli “toplumsal talep” mevcut mudur?
Tartışılacak olan bu yeni idari yapılanmanın “Ülke güvenliği, şehir güvenliği” açılarından yarar ve riskleri nelerdir?
Erzurum’dan bu iki ilçenin ayrılması, Erzurum’un daha kolay ve pratik yönetilmesine yararlı olacak mıdır? Özel teşebbüs ve kamu kaynaklarının daha pratik ve verimli yatırımlara dönüşmesine yararı olacak mıdır?
OLTU ve HINIS, il olmaları halinde daha çok kamu kaynağını çekebilecek midir?
Bu yeni yapılanma istihdam ve ticari büyümeye katkı sağlayacak mıdır?
Zenginleşme oranını artıracak mıdır? Yoksulluk ve yoksunluk oranını düşürecek midir?
Yeni yapılanma siyasi temsil açısından yararlı olacak mıdır? Yeni il olacak ilçelerin ve Erzurum’un milletvekili sayısını artıracak mıdır?
Bu ve buna benzer artı ve eksi unsurların tartışılarak kamuoyunun bilgilendirilmesini yararlı buluyoruz. Tartışmalar sonrasında “Oltu ve Hınıs’ın il yapılması” yolunda ge eğilimin ortaya çıkması halinde, gerekli siyasi teşebbüslerin yoğun şekilde başlatılması yararlı olacaktır.”